Tussen 13 en 23 december 2021 namen 22.354 personen deel aan de 9e COVID-19-gezondheidsenquête. Daarmee peilt Sciensano naar de gevolgen van de coronavirusepidemie bij de bevolking. Deze enquête werd afgenomen tijdens het hoogtepunt van ‘de vierde golf’, die begon op 4 oktober. Deze editie wierp, naast de gebruikelijke vragen, ook zijn licht op het gebruik van COVID-19-zelftesten en het gebruik van COVID-gerelateerde platformen.
COVID-19-zelftest
Op het moment van de bevraging had 45% van de volwassenen (18 jaar en ouder) ooit een COVID-19-zelftest afgenomen. Gemiddeld namen deze personen er reeds 3 af. Belangrijke kanttekening: deze 9e COVID-19-gezondheidsenquête liep af voor de feestdagen van 2021. De mogelijkheid bestaat dat er tijdens de feestdagen meer gebruik werd gemaakt van de zelftests omwille van het advies dat de overheid hierover gaf.
De belangrijkste redenen waarom een zelftest werd afgenomen, zijn:
- het hebben van symptomen
- een hoogrisicocontact hebben gehad
- bij iemand op bezoek willen gaan.
In 7% van de gevallen dat een COVID-19-zelftest werd uitgevoerd, was deze positief. 82% van deze positieve gevallen liet ook nog een PCR-test afnemen, zoals staat voorgeschreven.
PCR-test bij lichte tot matige symptomen
Slechts 35% van de volwassenen met lichte tot matige symptomen, waarbij het aangewezen is om een COVID-19-test te laten afnemen door een gezondheidswerker, laat effectief een PCR-test afnemen. Deelnemers met symptomen die zich niet laten testen doen dit omdat ze:
- ervan uitgaan dat de symptomen geen reden zijn om zich te laten testen (55%)
- een negatieve zelftest hebben afgelegd (22%)
- denken dat de symptomen een gevolg zijn van een ander gezondheidsprobleem dan een besmetting met het coronavirus (14%).
15% van de volwassenen gaf aan dat ze de zelfevaluatietool van de Belgische overheid, die aangeeft of het nodig is om een COVID-19-test te laten afnemen, hadden gebruikt gedurende de afgelopen 2 weken. 25% bleek niet van het bestaan van de tool af te weten.
Vaccinatie
87% van de volwassenen was gedurende de periode van de enquête gevaccineerd. De aanmoediging van de directe sociale omgeving blijkt een belangrijke factor geweest te zijn voor bijna 50% van deze personen. Van de niet-gevaccineerden geeft de helft aan dat niets hen kan overtuigen om zich toch nog te laten vaccineren.
Vier op vijf gevaccineerde volwassen wil een boosterprik krijgen. Heel wat gevaccineerde jongvolwassenen geven echter aan dat ze nog twijfelen of zelfs niet zullen ingaan op deze uitnodiging.
Het vertrouwen in de vaccins blijft wel nog steeds groot: 80% van de deelnemers vindt dat vaccinatie het beste beschermmiddel tegen het coronavirus is. Driekwart vindt dan ook dat een werkgever vaccinatie mag aanmoedigen en/of verplichten.
Opvallend is dat personen die een betere kennis hebben over vaccinatie vaak een positievere kijk hebben op de COVID-19-vaccins, alsook eerder neigen naar de verplichting tot vaccinatie door werkgevers.
Digitale gezondheidsplatformen
Sinds de pandemie zijn er heel wat digitale gezondheidsplatformen beschikbaar, zoals de Coronalert app, de CovidSafe app, het Passagier Lokalisatie Formulier (PLF), het portaal Mijngezondheid en het vaccinatieafspraak platform. Hoe vaak deze platformen gebruikt worden en hoe gebruiksvriendelijk ze zijn, werd ook bevraagd in deze 9e COVID-19-gezondheidsenquête.
De deelnemers gebruikten het vaakst de CovidSafe app (81%). De app scoort het best wat betreft het gemak in gebruik, de duidelijkheid van de informatie en het blijven gebruiken van het platform. Het PLF doet het het minst goed op vlak van gebruiksvriendelijkheid en duidelijkheid.
Positief is dat 90% van de gebruikers van plan is om alle platformen, op de Coronalert app na (in dit geval 70%), te blijven gebruiken.
Impact van de coronacrisis op het dagelijks leven
Bij een verstrenging van de maatregelen neemt het percentage volwassenen dat een negatieve impact ervaart op verschillende levensdomeinen toe. Dit was vooral het geval voor het werk of opleiding, het familiaal leven en het sociaal leven, met percentages die in december 2021 terug even hoog waren als in maart van datzelfde jaar. Voor de levensdomeinen inkomen en gezondheid en zorg is dit percentage zelfs nog hoger dan in maart 2021.
Mentale gezondheid
Het percentage volwassenen dat ontevreden was met hun leven aan het eind van het jaar 2021 nam sterk toe: van 14% begin oktober tot 34% eind december 2021. Jongeren tussen 18 en 29 jaar oud geven het vaakst aan dat ze ontevreden zijn met hun leven (37%).
Daarbovenop kampte in december 2021 21% van de volwassenen met een depressieve stoornis en 24% met een angststoornis. Dit zijn de hoogst gemeten percentages sinds het begin van de COVID-19-gezondheidsenquêtes. Tot slot leed 28% van de volwassenen aan ernstige eenzaamheid. Dit cijfer komt overeen met maart 2021.
Meer details vindt u in het rapport over de 9e COVID-19-gezondheidsenquête