In het kort
Het overmatig of verkeerd gebruik van antimicrobiële middelen leidt tot pathogenen die uiterst moeilijk of niet behandelbaar worden omwille van resistentie die binnen deze kiemen evolueert (de zogenaamde antimicrobiële resistentie (AMR)). In ziekenhuizen zijn antibioticatherapie-beleidsgroepen (ABTBG) cruciaal in de strijd tegen deze bedreiging omdat ze ervoor zorgen dat antibiotica en andere antimicrobiële middelen op verstandige en effectieve wijze worden gebruikt (antimicrobial stewardship — AMS). Sinds 2007 ondersteunt de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) onze Belgische ziekenhuizen bij het opzetten van ABTBGs) met federale financiering en een wettelijk kader om AMS programma’s te ontwikkelen. Dit korte termijn-project (1,5 jaar) sluit aan bij het bredere Belgische plan om AMR te bestrijden, bekend als het nationale actieplan voor „One Health”. Het doel is om het huidige landschap van AMS-programma’s in Belgische ziekenhuizen te beschrijven en de barrières en facilitatoren van dergelijke programma’s te beoordelen om aanbevelingen te doen om hun effectiviteit te optimaliseren. Het wordt gefinancierd door de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en uitgevoerd door Sciensano, met de steun van Belgische en internationale experts binnen dit vakgebied van AMS.
Projectbeschrijving
Om het gebruik van antimicrobiële middelen in ziekenhuizen te optimaliseren, ondersteunt de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) sinds 2002 de implementatie van programma’s voor AMS door de oprichting van antibiotica beleid groepen (ABTBG) in 36 ziekenhuizen. Deze initiatieven hebben federale financiering en politieke richtlijnen ontvangen zoals uiteengezet in het Koninklijk Besluit (KB) van 25 april 2002. Vervolgens werden in juli 2007 de AMS-programma’s nationaal uitgebreid met de invoering van een wettelijk kader en financiering (Koninklijk Besluit (KB) van 12 februari 2008, dat het KB van 4 maart 1991 wijzigde, waarin de normen voor ziekenhuisapotheken worden vastgesteld om goedkeuring te krijgen). Volgens deze KB’s werd een multidisciplinair AMT verplicht in alle ziekenhuisstructuren met 150 bedden of meer, waarbij de minimale samenstelling en taken van deze teams expliciet werden gedefinieerd.
Recente rapporten van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) hebben echter significante verbeterpunten geïdentificeerd. Deze rapporten identificeerden verschillende problemen, waaronder de betrokkenheid van meerdere nationale entiteiten in de strijd tegen antimicrobiële resistentie (bijv. het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV), het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG), Federale Overheidsdienst (FOD), Sciensano, enz.), wat leidde tot gefragmenteerde acties en organisatorische lacunes. De zichtbaarheid van BAPCOC bleek beperkt te zijn en er werd onvoldoende ondersteuning geboden aan AMT’s. Bovendien ontbraken er gedefinieerde doelstellingen en instrumenten voor AMT’s, waren er beperkingen in termen van tijd en personeel, was er beperkte betrokkenheid van medische managers, ontbraken er gegevens over het gebruik van jaarlijkse federale financiering, waren er geen consequenties voor vastgestelde gebreken en ontbrak er erkenning van de specialisaties infectiologie en medische microbiologie.
Om deze problemen aan te pakken, werd het BEAST-project (met een looptijd van 1,5 jaar) gelanceerd om de werking van de Belgische AMT’s te optimaliseren. Dit project sluit aan bij het Belgische nationale actieplan „One Health” voor de bestrijding van AMR 2020-2024 (NAP-AMR), gefinancierd door de Federale Overheidsdienst (FOD) voor de Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en geleid door Sciensano, met de steun van Belgische en internationale experts op het gebied van antibioticatherapie-beleid.
Het project heeft tot doel twee hoofddoelstellingen te bereiken:
- Beschrijf en evalueer de functioneren van ABTBGs op zowel nationaal als lokaal niveau.
- Formuleer aanbevelingen om de wetgeving aan te passen en de werking van ABTBGs te optimaliseren, met de nadruk op het verspreiden van de resultaten.
Projectonderzoekers van Sciensano
Diensten die aan dit project werken
Partners
