In het kort
In 2020 sloot België zich aan bij het 1+ Million Genomes (1+MG)- initiatief door zijn handtekening te zetten onder de verklaring „Towards access to at least 1 million sequenced genomes in the EU by 2022”, en was daarmee het 23ste Europese land dat het initiatief mee ondertekende. Om de uitvoering van de aanbevelingen van het 1+MG-initiatief te vergemakkelijken, werd voorgesteld om in elk land een spiegelgroep (National Mirror Group of NMG) op te richten. Elk land verzamelt deskundigen en vertegenwoordigers uit alle sectoren die rechtstreeks met het initiatief te maken hebben, om de nationale inspanningen voor de uitvoering van de 1+MG-doelstellingen te coördineren en informatie te verspreiden tussen deskundigen op nationaal en Europees niveau. In België werd afgesproken dat de coördinatie van het initiatief een gezamenlijke actie zou zijn tussen Gezondheid en Onderzoek en dat Sciensano zou instaan voor het secretariaat van het proces. Marc Van den Bulcke (Sciensano) staat in voor de gezondheidsaspecten; Kathleen D’Hondt (EWI, Vl) en Sophie Peeterbroeck (SPW-EER, WAL) voor onderzoek en innovatie.
Lees meer over het 1+MG-initiatief
Lees meer over het Beyond 1 Million Genomes-project
Projectbeschrijving
Het oprichten van een Belgische spiegelgroep voor het 1+MG-initiatief betekent het creëren van een overlegforum met adviescapaciteit voor de uitvoering van de actiegroep, met het doel een breder landspecifiek maatschappelijk perspectief aan toe te voegen.
Het 1+MG-initiatief, het B1MG-project en het GDI-project kaderen in het uitbouwen van een visie voor de Europese gezondheidszorg en hebben geleid tot de oprichting van de Belgische spiegelgroep.
Visie
Het 1+Million Genomes Initiative (1+MG) werd gelanceerd in 2018 en creëert een Europese data-infrastructuur voor genomische data. Hierbij hebben 26 Europese landen een verklaring ondertekend om gemeenschappelijke regels te implementeren voor toegang tot en het delen van genomische en klinische gegevens. Het doel is om veilige toegang tot deze gegevens in heel Europa mogelijk te maken, door het bevorderen van onderzoek, gepersonaliseerde gezondheidszorg en geïnformeerde beslissingen over gezondheidsbeleid.
Ontwerpen en testen
Het Beyond 1 Million Genomes (B1MG)-project werd in 2020 opgezet ter ondersteuning van de implementatie van het 1+Million Genomes (1+MG)-initiatief. Het project was gericht op het ontwikkelen van richtlijnen en middelen om het 1+MG-initiatief succesvol te implementeren. Het doel was om blauwdrukken en aanbevelingen te ontwikkelen voor het bouwen van een federatief netwerk van genomische data. Daarnaast ontwikkelde het project hulpmiddelen om landen te helpen beoordelen hoe ver ze stonden in de integratie van genomics in hun gezondheidszorgsystemen. Het project eindigde in oktober 2023.
Bekijk de routekaart 2020-2022 (EN)
Momenteel wordt een nieuwe routekaart aangenomen voor de opschalings- en duurzaamheidsfase
Bekijk de routekaart voor 2023-2027 (EN)
Opschaling en duurzaamheid
Het GDI-project dat in 2022 werd gelanceerd, bouwt voort op de vooruitgang die werd geboekt door de 1+Million Genomes (1+MG)-werkgroepen, het Beyond 1 Million Genomes (B1MG)-project en de investeringen door EU-landen. Het belangrijkste doel is het opzetten en implementeren van de vereiste technische infrastructuur voor toegang tot genomische gegevens. Op die manier wil dit project de visie van het 1+MG-initiatief tot leven brengen.
Bezoek de pagina van het GDI-project
Bezoek de GDI-website
Structuur van de Belgische spiegelgroep
Voor het opzetten van de Belgische spiegelgroep voor het 1+M genomes-initiatief (incl. het B1MG-project) werd de werklast, waarvoor we ondersteuning zoeken, onderverdeeld in 12 onderwerpen (zie hieronder). Deze onderwerpen bestrijken in grote lijnen beleidsondersteuning, lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT, ethisch-juridisch en economie/financiën. Via een bevraging werd een niet-limitatieve lijst opgesteld van medewerkers om het initiatief actief te ondersteunen en voor elk onderwerp werden voorzitters/covoorzitters aangeduid.
Werkgroepen
1. Maturiteitsmodel
Leiden van de implementatie / duurzaamheidsaanbevelingen / Toegang tot gegevens voor onderzoek (beleidsondersteuning, lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT, ethisch-juridisch, economie/financiën).
Deelnemers:
Hélène Antoine-Poirel, Belgisch Kankerregister, BCR, Brussel
Miikka Vikkula, UCLouvain / de Duve Institute, Leuven
Roberto Salgado, GZA-ZNA Ziekenhuizen, Antwerpen
2. Ethische, juridische en maatschappelijke kwesties (ELSI)
Ethische, juridische en maatschappelijke kwesties (ELSI) — Minimumaanbeveling inzake ELSI en gegevensbescherming (beleidsondersteuning, ethisch-juridisch)
Deelnemers:
Romain Alderweireldt, Fondation 101 Génomes, Brussel
Pascal Borry, KU Leuven
Jean-Marc Van Gyseghem, Université de Namur / Centre de Recherche Information, Droit et Société, Namur
Wannes Van Hoof, Sciensano, Brussel
3. Klinische en fenotypische datavereisten
Klinische en fenotypische datavereisten / ontwikkeling van normen voor klinische interpretatie (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid)*
Deelnemers:
Valérie Benoit, Institut de Pathologie et de Génétique (IPG), Charleroi
François Dufrasne, Université de Mons (UMONS), Bergen
Katrien Janssens, Centrum Medische Genetica (CMG), Antwerpen
Bart Loeys, Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA), Antwerpen
Yves Sznajer, Cliniques universitaires Saint-Luc, Brussels
Miikka Vikkula, UCLouvain / de Duve Institute, Leuven
Wim Wuyts, Department of medical genetics (MEDGEN) van het UZA, Antwerpen
4. Inventaris van synthetische datavereisten en ontwikkeling van normen
(lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT)
5. Goede sequencingpraktijken / normen
Goede sequencingpraktijken / Minimumnormen voor gegevenskwaliteit en analyse plus data challenges (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT)*
Deelnemers:
François Dufrasne, Université de Mons (UMONS), Bergen
Pierrick Moreau, Institut de Pathologie et de Génétique (IPG), Charleroi
Arvid Suls, Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), Antwerpen
Sonia Van Dooren, Universitair Ziekenhuis Brussel (UZ Brussel); Vrije Universiteit Brussel (VUB), Brussel
Kevin Vanneste, Sciensano, Brussel
Frederic Vauthier, Institut de Pathologie et de Génétique (IPG), Charleroi
Joris Vermeesch, Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), Leuven
6. ICT
Gemeenschappelijk beveiligd, interoperabel framework (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT)
Deelnemers:
Jos Bellens, Universitair Ziekenhuis Brussel (UZ Brussel), Brussel
Frederik Coppens, ELIXIR, Gent
Catharina Olsen, Universitair Ziekenhuis Brussel (UZ Brussel), Brussel
Erika Souche, UZ Leuven, Leuven
Geert Vandeweyer, Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), Antwerpen
7. Gezondheidseconomie
Gezondheidseconomie en uitkomstonderzoek / Economische modellen (beleidsondersteuning, klinisch, populatie-gezondheid, ethisch-juridisch, economie/financiën)*
Deelnemers:
Pieter-Jan Stiers
8. Stakeholders
Betrekken van stakeholders (beleidsondersteuning, lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ICT, ethisch-juridisch, economisch/financiën)
Deelnemers:
Romain Alderweireldt, Fondation 101 Génomes, Brussel
Gert Matthijs, Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), Leuven
9. Case: Zeldzame ziekten
Use case — Zeldzame ziekten (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ethisch-juridisch)*
Deelnemers:
Romain Alderweireldt, Fondation 101 Génomes, Brussels
Karen Colaert, Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid (ZG), Brussel
Karin Dahan, Institut de Pathologie et de Génétique (IPG), Charleroi
Elfride De Baere, Universiteit Gent en Universitair Ziekenhuis Gent (UZ Gent), Gent
Charlotte De Vogelaere, Sciensano, Brussel
François Dufrasne, Université de Mons (UMONS), Bergen
Bart Loeys, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Antwerpen
Frank Kooy, Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), Antwerpen
Geert Mortier, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Antwerpen
Emile Van Schaftingen, Université Catholique de Louvain (UCLouvain), Louvain-la-Neuve
Miikka Vikkula, Université Catholique de Louvain (UCLouvain) / de Duve Institute, Leuven
10. Case: Kanker
Use case: Kanker (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ethisch-juridisch)*
Deelnemers:
Hélène Antoine-Poirel, Belgisch Kankerregister (BCR), Brussel
Vincent Brours, Université de Liège, Luik
Jurgen Del Favero, Histogenex, Antwerpen
Thomas Delcourt, Sciensano, Brussel
Christine Desmedt, Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), Leuven
Barbara Dewaele, Universitair Ziekenhuis Leuven (UZ Leuven), Leuven
Ann Gils, Kom op Tegen Kanker, Brussel
Olga Kholmanskikh, Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG), Brussel
Brigitte Maes, Jessa Ziekenhuis, Hasselt
11. Case: Gepersonaliseerde preventie / populatiegebaseerde sequencing
Use case: Gepersonaliseerde preventie / populatiegebaseerde sequencing / genetische variatie, farmacogenomica en veelvoorkomende en complexe ziekten (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ethisch-juridisch)*
Deelnemers:
Charlotte De Vogelaere, Sciensano, Brussel
Gokhan Ertaylan, VITO, Mol
Michel Georges, Université de Liège, Luik
Lies Lahousse, Universiteit Gent, Gent
Csilla Sipeky, UCB, Brussel
Rosa Rademakers, VIB; Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), Antwerpen
Freya Vaeyens, Universitair Ziekenhuis Brussel (UZ Brussel), Brussel
Kristel Van Steen, Université de Liège, Luik
12. Case: Covid
Use case: Kanker (lab-technisch, klinisch, populatie-gezondheid, ethisch-juridisch)*
Deelnemers:
Lize Cuypers, Universitair Ziekenhuis Leuven (UZ Leuven), Leuven
Thomas Delcourt, Sciensano, Brussel
François Dufrasne, Université de Mons (UMONS), Bergen
Sofieke Klamer, Sciensano, Brussel
Marie Lesenfants, Sciensano, Brussel
