Er is een rechtstreeks verband tussen chronische aandoeningen zoals diabetes of hart- en vaatziekten en de samenstelling van ons eetpatroon (overmatige consumptie van vetten en suikers, bijvoorbeeld). Onze ongezonde eetgewoonten kunnen ook leiden tot vitaminen- en mineralentekorten, en ziekten veroorzaken zoals osteoporose, anemie of vermoeidheid.

In zijn Voedselconsumptiepeiling bestudeert Sciensano in detail de gewoonten van de verschillende leeftijdscategorieën: volwassenen en senioren, maar ook kinderen en tieners, die nog volop groeien. We vragen hen naar hun eetgewoonten en de voedingsstoffen die ze innemen, maar ook naar hun lichaamsbeweging, lengte en gewicht. 

Op basis van de resultaten van de peilingen stellen we aanbevelingen op om het voedingsbeleid uit te werken: de overmatige inname van zout beperken om hoge bloeddruk tegen te gaan, bakkers aanraden om jodiumzout te gebruiken in het brood om jodiumtekorten tegen te gaan bij de Belgische bevolking enz. Op basis van de resultaten van de Voedselconsumptiepeiling kunnen tevens de risico’s worden bepaald van contaminanten en levensmiddelenadditieven, zodat ook deze kunnen worden beperkt. 

Sciensano omvat alle Belgische referentielaboratoria ter zake en analyseert er voedselstalen die worden opgestuurd door het FAVV. Bedoeling is om eventuele ziektekiemen (bacteriën, virussen, enz.) die aanwezig zijn in de voeding, te identificeren en de hoeveelheden te bepalen. De resultaten van onze analyses worden bezorgd aan het FAVV.

Wij verlenen ook onze steun aan het FAVV en aan overheidsinstanties bij voedselvergiftigingen bij de mens. Onze rol bestaat er dan in om de bron van de contaminatie op te sporen. Bij een voedselvergiftiging stuurt het FAVV de stalen die moeten worden geanalyseerd, naar ons laboratorium. Op basis van de resultaten verstrekt door Sciensano kunnen vervolgens bepaalde maatregelen worden getroffen, zoals het uit de handel nemen van een levensmiddel.
Sciensano monitort ook de diergezondheid, onder meer omdat bepaalde aandoeningen bij dieren via de voedselketen een risico kunnen vormen voor de bevolking. Bepaalde bacteriën kunnen overgedragen worden van dier op mens en zo ziekten veroorzaken, terwijl ze in de ingewanden van de dieren onschadelijk zijn. We kunnen besmet raken met deze bacteriën door direct contact met geïnfecteerde dieren, met hun melk of met besmet vlees dat bijvoorbeeld onvoldoende gebakken is.

Tijdens zijn researchopdrachten ontwikkelt Sciensano geavanceerdere technologieën om ggo’s te detecteren in voeding voor mens en dier. Dankzij deze technologieën kunnen we het FAVV ondersteuning bieden om ggo’s in de voeding te detecteren (en eventueel de hoeveelheden te bepalen). Wij sturen onze resultaten door, waarna het FAVV de verplichte etikettering controleert voor alle producten die ggo’s bevatten. Op die manier wordt de keuzevrijheid van de consument gegarandeerd.

Voor contaminanten afkomstig uit het leefmilieu, zoals zware metalen, dioxines of toxines, en residuen in de voeding (stoffen die in contact kunnen komen met de voeding door contaminatie van de omgeving door pesticiden, diergeneesmiddelen enz.), geldt een specifieke Europese regelgeving. In België is Sciensano het referentielaboratorium voor:

• pesticiden
• milieucontaminanten
• zware metalen (lood, arsenicum enz.)

In dat opzicht evalueren we de risico’s voor de gezondheid die gepaard gaan met de aanwezigheid van toxische stoffen, residuen en contaminanten in de voeding. We brengen de autoriteiten hiervan op de hoogte, zodat zij kunnen beslissen om een product van de markt te halen.

De verpakkingen van bereide producten en keukengerei, borden en bestek zijn vaak vervaardigd uit kunststoffen, metalen of legeringen, die in de voeding kunnen terechtkomen en zo een gevaar kunnen vormen voor de gezondheid.

Als een zuur ingrediënt zoals citroen bijvoorbeeld in contact komt met aluminium, kunnen kleine hoeveelheden van het metaal of de legering oplossen en in de voeding belanden. Hoewel de contaminatie meestal ver onder de gevarendrempel blijft, worden deze materialen regelmatig gecontroleerd door het FAVV. Wij verlenen als referentielaboratorium technische en wetenschappelijke ondersteuning. We analyseren de migratie van ftalaten en bisfenol A, maar ook van lood of aluminium, en verlenen advies aan de autoriteiten voor analyses uitgevoerd door officiële of erkende laboratoria. De resultaten worden vervolgens meegedeeld aan de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, die instaat voor de naleving van de reglementering ter zake (levensmiddelenadditieven, aroma’s, nieuwe levensmiddelen enz.).