Meer dan drie procent van de sterfgevallen in België heeft te maken met alcoholconsumptie, zo blijkt uit onderzoek van Sciensano. Dat komt neer op meer dan tien overlijdens per dag. Een recente studie toont voor het eerst aan dat zelfs lage alcoholconsumptie de sterftekans verhoogt. Aan de vooravond van Tournée Minérale, roept Sciensano op tot meer bewustwording over de vaak onderschatte gezondheidsrisico’s van alcohol.
Sciensano heeft, als onderdeel van de Belgische ziektelaststudie, berekend hoeveel mensen er jaarlijks overlijden in België door alcoholgebruik. In 2021 waren er meer dan 4000 sterfgevallen gerelateerd aan alcoholgebruik, goed voor ongeveer drie procent van alle sterfgevallen dat jaar. Bij die sterfgevallen horen niet alleen zware drinkers, maar ook mensen die regelmatig of slechts af en toe alcohol dronken in het afgelopen jaar. Sinds 2013 is het aantal alcoholgerelateerde sterfgevallen met 14% gestegen, van 3.500 naar 4.000 per jaar.
“Er bestaat geen niveau van alcoholgebruik dat gezond is. Alcohol is altijd een risicofactor voor veel ernstige ziekten, zoals kanker, hart- en vaatziekten en leveraandoeningen. Naast de directe gevolgen van alcoholverslaving, zijn ook dikkedarmkanker en levercirrose belangrijke aandoeningen die leiden tot overlijden bij alcoholgebruikers in België”, verduidelijkt Brecht Devleesschauwer, epidemioloog bij Sciensano. “Meer dan de helft van alle sterfgevallen door levercirrose is te wijten aan alcoholgebruik.”
Nationale maatregelen zijn nodig
“Alcohol maakt deel uit van het dagelijkse leven in België. Dat maakt het moeilijk om de schadelijke effecten ervan te bestrijden”, zegt Brecht Devleesschauwer. Een aangepast beleid is nodig om de beschikbaarheid, reclame en minimumleeftijd voor aankoop van alcohol te reguleren. Op Europees niveau remt de alcoholindustrie dat soort initiatieven af, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Sciensano is een studie gestart naar de invloed van die industrie op het Belgische beleid. “Alleen een gecoördineerde aanpak kan de impact van alcohol op de volksgezondheid verminderen”, besluit Brecht Devleesschauwer.
De studie toont ook grote verschillen in alcoholgerelateerde sterfte. In 2021 waren 70% van alle mensen die stierven door alcoholgebruik mannen. Bij vrouwen is borstkanker de belangrijkste doodsoorzaak door alcoholgebruik. Ook regionale verschillen vallen op: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest hebben hogere alcoholgerelateerde sterftecijfers dan het Vlaams Gewest. Bovendien namen deze ongelijkheden de afgelopen jaren toe, en zijn ze gelinkt aan verschillen in alcoholgebruik.
Sciensano breidt de analyses van de mortaliteit in België binnenkort uit naar andere risicofactoren, zoals een hoge BMI. De methodologische ontwikkelingen die het bestuderen van de ziektelast door middelengebruik hebben verbeterd, werden mogelijk gemaakt door het ‘SUBOD‘-project, gesteund door Belspo, het federale wetenschapsbeleid.
Maak je eigen analyse met onze app
Deze gegevens zijn ook beschikbaar via een applicatie waarmee u zelf aan de slag kan. Zo is het onder meer mogelijk om de impact van alcohol te bekijken per regio, geslacht, leeftijd en jaar.
De volledige studie naar alcoholgerelateerde sterfte in België is hier beschikbaar.