Nieuwe richtlijn helpt houders van gezondheidsgegevens om datasets te beschrijven voor hergebruik binnen de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens [1]
De Europese gemeenschappelijke actie TEHDAS2 [2] (“Towards the European Health Data Space”) heeft een nieuwe richtlijn [3] voor houders van gezondheidsgegevens gepubliceerd over databeschrijving, opgesteld onder leiding van Sciensano.
Sinds de inwerkingtreding van de Verordening inzake de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens (EHDS) [4] in maart, verschuift de aandacht naar de praktische uitvoering van databeschrijving. De verordening bepaalt dat bepaalde gezondheidsgegevens niet alleen beschikbaar moeten worden gesteld voor gezondheidszorg, maar ook voor hergebruik voor andere doeleinden, zoals wetenschappelijk onderzoek, innovatie, volksgezondheid en beleidsvorming. Dit wordt het secundaire gebruik van gezondheidsgegevens genoemd.
In dit kader is een van de nieuwe verplichtingen dat houders van gezondheidsgegevens de datasets die zij beheren moeten beschrijven. Deze beschrijvingen, ook wel metadata of “informatie over data” genoemd, zijn essentieel om gezondheidsgegevens vindbaar, combineerbaar en herbruikbaar te maken in heel Europa.
De nieuwe richtlijn helpt houders van gezondheidsgegevens om twee kernvragen te beantwoorden: welke gegevens moeten worden beschreven voor secundair gebruik binnen de EHDS, en hoe dit moet gebeuren. Ze legt de wettelijke vereisten uit, geeft praktische voorbeelden voor de 17 categorieën van elektronische gezondheidsgegevens die onder de verordening vallen, en bevat stapsgewijze instructies om nauwkeurige en interoperabele beschrijvingen te maken.
Een centraal onderdeel van de richtlijn is HealthDCAT-AP, het gemeenschappelijke Europese model voor het beschrijven van gezondheidsdatasets. Ontwikkeld onder leiding van Sciensano binnen het Europese HealthData@EU pilot-project [5], bouwt HealthDCAT-AP voort op het Europese metadatamodel DCAT-AP (Data Catalog Vocabulary – Application Profile) en voegt gezondheidsspecifieke elementen toe, zoals het type gezondheidsgegevens, de betrokken populatie of de gebruikte medische standaarden. Het doel is om gezondheidsdatasets zichtbaarder (dus beter vindbaar), beter vergelijkbaar en herbruikbaar te maken in heel Europa.
Ter ondersteuning van de implementatie ontwikkelt Sciensano ook praktische hulpmiddelen, zoals een HealthDCAT-AP-metadata-editor om gestandaardiseerde beschrijvingen te maken, en een leerplatform dat uitlegt hoe met het model gewerkt kan worden. Meer informatie en bronnen zijn beschikbaar via het European Health Information Portal [6].