Meningitis is een ontsteking van het hersenvlies, een dun membraan dat rond de hersenen en het ruggenmerg zit. 

Meningitis kan worden veroorzaakt door bacteriën, virussen en schimmels (zeldzaam). 

Virale meningitis is minder ernstig dan bacteriële meningitis: het vereist geen behandeling en geneest spontaan. 

Bacteriële meningitis kan ernstig en dodelijk zijn en vereist dus onmiddellijke behandeling met antibiotica.

Het onderscheid tussen een virale en een bacteriële meningitis kan alleen worden gemaakt met behulp van een lumbaalpunctie.

Bacteriële meningitis kan worden veroorzaakt door verschillende soorten bacteriën:

• meningokokken (Neisseria meningitidis)  
• pneumokokken (Streptococcus pneumoniae)
• Hib (Haemophilus influenzae type b)
• listeria (Listeria monocytogenes)
• andere bacteriën: Escherichia coli, stafylokokken, gramnegatieve bacteriën.

In dit hoofdstuk zullen we door meningokokken veroorzaakte bacteriële meningitis (invasieve meningokokkeninfectie) bespreken.

Meningitis is de meest voorkomende vorm van invasieve meningokokkeninfectie, maar er bestaan nog andere vormen: 

• septikemie (met shock)
• artritis 
• pneumonie (zeer zeldzaam)
• hartinfectie (zeer zeldzaam), enz.

Meningitis en septikemie zijn beide medische noodsituaties. 

Invasieve meningokokkeninfecties zijn ziekten met meldingsplicht in de drie regio’s (Vlaanderen (externe link), Wallonië, Brussel).

De groep meningokokkenbacteriën (Neisseria meningitidis) telt 12 serogroepen, waarvan er 6 verantwoordelijk zijn voor epidemieën van meningitis (A, B, C, W135, X en Y).  

In België komt serogroep B het vaakst voor.

De dienst epidemiologie van infectieziekten publiceert een jaarverslag Infectieziekten bij kinderen die voorkomen kunnen worden door vaccinatie, waaronder meningokokkenziekten. Meer informatie vindt u in de rubriek publicaties onderaan deze webpagina.