Yersiniose is een infectie van het maagdarmstelsel veroorzaakt door een bacterie van het genus Yersinia. Binnen dit genus bestaan er drie bekende species, namelijk Yersinia pestis, Yersinia pseudotuberculosis en Yersinia enterocolitica. De meest voorkomende veroorzaker van yersiniose in België is Y. enterocolitica.

Y. enterocolitica en Y. pseudotuberculosis zijn bacteriën die wijdverspreid voorkomen in de omgeving en waarvoor voedsel beschouwd wordt als de voornaamste infectiebron. De stammen die mogelijks pathogeen zijn voor de mens kunnen gevonden in varkens voor Y. enterocolitica alsook in verschillende diersoorten voor Y. pseudotuberculosis.

Y. pestis is de verwekker van de pest is en wordt overgebracht door vlooien van o. a. ratten op mensen. Deze ziekte wordt niet besproken in dit gezondheidsonderwerp.

De symptomen van yersiniose ontstaan 3 tot 7 dagen na besmetting:

• koorts
• diarree (met of zonder bloed)
• buikpijn (die soms doet denken aan appendicitis)
• hoofdpijn
• in ernstigere gevallen kan er ook misselijkheid, braken en vermagering optreden.

Na een aantal weken kunnen er ook nog andere klachten ontstaan (waarvan de meesten eerder zeldzaam zijn) zoals:

• gewrichtsklachten
• oogontsteking
• huidaandoening met zwellingen (Erythema nodosum)
• ontsteking van andere organen zoals nier, alvleesklier, schildklier, lymfeklieren en hartspier
• bloedvergiftiging.

De belangrijkste oorzaken van yersiniose zijn het eten van rauw of onvoldoende gegaard voedsel en een gebrekkige hygiëne. Dit laatste geldt enerzijds voor onvoldoende hygiënische maatregelen in de keuken tijdens de bereiding van voeding, zoals bijvoorbeeld het gebruiken van dezelfde snijplank en messen voor vlees en rauwe groenten. Anderzijds kan de bacterie ook worden doorgegeven via interhumane besmetting via fecaal-orale weg (voorbeeld: een besmet persoon bereidt eten zonder eerst de handen te wassen na toiletbezoek).

Yersinia kan ook overgedragen worden via besmet(te) water of melk.

Yersinia is een bacterie die vooral wordt overgebracht langs orale weg via de voeding.

Om overdracht te voorkomen, moeten de hygiënische voorschriften strikt worden gevolgd, met name bij het bereiden, garen en bewaren van voedsel.

• Was en reinig:
  • was de handen na toiletbezoek
  • was de handen vóór het koken
  • was de handen na het verwerken van risicovoedsel (rauw vlees)
  • reinig het werkvlak waarop en het keukengerei waarmee het risicovoedsel werd bereid
  • maak de koelkast regelmatig schoon (1 keer per maand).
• Kook op een correctie manier: laat vlees (varkensvlees in dit geval) goed garen (minstens 65 °C gedurende 5 tot 6 minuten).
• Bewaar zo koel mogelijk:
  • leg voeding (varkensvlees) na het aankopen zo snel mogelijk in de koelkast (4°C)
  • laat voedsel in de koelkast of in de magnetron ontdooien (niet op omgevingstemperatuur).
• Houd rauwe voeding apart van bereide voeding:
  • gebruik voor het versnijden van vlees een andere snijplank
  • gebruik voor het versnijden van vlees een ander mes
  • houd rauw vlees apart van ander voedsel, in uw boodschappentas en in de koelkast, om kruisbesmetting te vermijden.

De arts neemt een staal van de stoelgang van de patiënt en stuurt dit naar een laboratorium voor een kweek (coprokweek).

Wanneer er na enkele weken klachten optreden zoals gewrichtsklachten en de klachten van diarree voorbij zijn, wordt de diagnose gesteld via een bloedonderzoek in plaats van een stoelgangskweek. Indien positief stuurt het laboratorium de humane bacteriestam naar de het Nationaal Referentiecentrum voor Yersinia bij de dienst Bacteriële ziekten van Sciensano.

Iedereen kan yersiniose krijgen, maar bij sommige kwetsbare of zwakke mensen kan de ziekte verergeren als gevolg van uitdroging, darmaandoeningen en in ernstige gevallen bloedvergiftiging (sepsis). Deze zijn:

• jonge kinderen
• ouderen
• immuungedeprimeerde personen.

Yersiniose is meestal een goedaardige ziekte waarvoor geen bijzondere behandeling is vereist. Men moet wel goed opletten dat men voldoende vocht opneemt door veel water te drinken. Bij ernstiger verloop of aanhoudende klachten wordt de ziekte behandeld met antibiotica. Bij gewrichtsklachten kan er ook gekozen worden voor een aanvullende behandeling.