Op maandag 9 oktober 2023 werd een uitbraak van Blauwtong [BT] bevestigd door het nationaal referentielaboratorium Sciensano. België heeft daardoor zijn status als Blauwtong-vrij land verloren.
De ziekte werd gedetecteerd op een klein schapenbedrijf in Merksplas (provincie Antwerpen), op 6 km van de grens met Nederland. Het besmette dier vertoonde koorts, neusvloei, stijfheid en ademhalingssymptomen.
Sindsdien werden zeven bijkomende uitbraken van BT vastgesteld : vier op schapenbedrijven in de provincie Antwerpen en drie in rundveeboerderijen in Oost-Vlaanderen (2) en Antwerpen (1).
In al deze uitbraken ging het over een infectie met Blauwtong virus (BTV) serotype 3. Sinds 3 september 2023 werd een uitbraak van dit serotype gemeld in Nederland waar het virus zich reeds over het hele land verspreid heeft. Het virus treft zowel kleine herkauwers, runderen, als ook alpaca’s. Momenteel zijn er in Nederland reeds 4415 PCR en 1563 klinisch bevestigde haarden (2 april 2024). Sinds oktober 2023 werden er in andere buurlanden ook uitbraken gemeld: 43 uitbraken in Duitsland en 73 in het Verenigd Koninkrijk (https://www.plateforme-esa.fr/fr/bulletins-hebdomadaires-de-veille-sanit…).
Aangezien het virus overgedragen wordt door vectoren van het genus Culicoides (knijten) wordt verwacht dat het zich ook verder zal verspreiden in België vanaf het moment waarop de knijten opnieuw actief worden (voorjaar van 2024). Gezien het beperkte aantal bevestigde gevallen tot nu toe in België, kan verwacht worden dat het grootste deel van de populatie van herkauwers niet geïnfecteerd is geraakt en dus nog gevoelig is, waardoor een nieuwe toename in viruscirculatie kan verwacht worden.
Voor de uitbraak in Nederland was dit serotype nog niet eerder vastgesteld in West-Europa (met uitzondering van enkele gevallen op Sardinië en Sicilië in 2017). Momenteel is er geen vaccin voor dit serotype beschikbaar in België en Europa.
Uitbraken van Blauwtong
Bekijk de dynamische kaart met het aantal positieve gevallen van blauwtong
Over Blauwtong
Wat is Blauwtong?
Blauwtong (BT) is een niet-besmettelijke, door vectoren overgedragen virale ziekte van herkauwers (voornamelijk runderen en schapen, maar ook geiten, kameelachtigen en wilde herkauwers). Het wordt overgedragen door Diptera van het genus Culicoides (familieCeratopogonidae) Het virus kan ook overgedragen worden via sperma, embryo’s en besmet bloed.
De klassieke symptomen van Blauwtong zijn koorts, kreupelheid, gebrek aan eetlust, overmatig saliveren, zwelling en blauw worden van de tong, enz. Schapen lijken gevoeliger te zijn voor een infectie met BTV-3- dan runderen en vrij hoge mortaliteit (tot 30%) en morbiditeit werden reeds gemeld. Ook runderen kunnen symptomen vertonen, maar in mindere mate dan schapen.
Mensen zijn niet vatbaar voor een infectie met het Blauwtongvirus. Deze ziekte levert geen direct gevaar op, maar heeft wel aanzienlijke economische gevolgen, vooral op het gebied van export en intracommunautair verkeer van levende dieren en dierlijke producten. Blauwtong is een aangifteplichtige ziekte. Wanneer een land zijn blauwtong-vrije status verliest, leggen de vrije landen een handelsembargo op voor herkauwers en hun producten uit het besmette land. Voor de nationale handel in België gelden er echter geen specifieke maatregelen.
Mitigerende maatregelen
Aangezien het moeilijk is om de verspreiding door vectoren (knijten) te beperken, zijn er niet echt extra maatregelen nodig naast de bioveiligheidsmaatregelen die al van kracht zijn. Er is momenteel geen gelicentieerd vaccin tegen serotype 3 op de markt in Europa. Sommige landen staan export toe onder bepaalde strikte voorwaarden (oa behandeling van dieren met insecticide PCR-bevestiging op afwezigheid van het virus in verkochte herkauwers). Dieren kunnen nog steeds zonder speciale voorwaarden door heel België worden vervoerd.