Sciensano beheert het netwerk van peilartsen, peillaboratoria en peilziekenhuizen, dat ons continu op de hoogte houdt over onder andere het aantal huisartsconsultaties voor griepklachten of ILI (influenza-like-illness:koorts, hoest, spierpijn, vermoeidheid, enz.). Deze gegevens verzamelen we het hele jaar, waardoor Sciensano de intensiteit en de ernst van de griepactiviteit en de impact hiervan op de bevolking week tot week kan volgen. Het Nationaal Referentielaboratorium voor Influenza, dat Sciensano beheert, zorgt voor de virologische opvolging van de circulerende griepvirussen.
Vanwege COVID-19 is het aantal raadplegingen bij de huisarts voor griepklachten sinds de zomer van 2020 veel hoger dan de voorgaande jaren, omdat de symptomen van griep en COVID-19 sterk overeenkomen en omdat mensen worden aangemoedigd om een arts te raadplegen bij griepachtige symptomen. Anderzijds blijft het aantal positieve labotesten voor griep veel lager dan in de vorige winters.
Invloed van de COVID-19-epidemie op de griepsurveillance
Voorgaande jaren gaf het aantal huisartsconsultaties vanwege griepklachten (koorts, hoest, spierpijn, vermoeidheid, enz.) ons een duidelijk zicht op de griepepidemie:
- Het aantal consultaties vanwege griepklachten en het aantal positieve labotesten voor griep stegen telkens gelijktijdig vanaf december
- In die periode observeerde het NRC influenza ook telkens een stijgend percentage positieve testen onder de luchtwegstalen bij patiënten met griepklachten
- Het aantal positieve grieptesten, de positiviteitsgraad van de testen en het aantal huisartsraadplegingen voor griepachtige klachten bereikten elke jaar gelijktijdig een piek tussen midden januari en midden maart om na 4 tot 6 weken te dalen naar het basisniveau
Normaal gezien spreken we van een griepepidemie als
- het wekelijks aantal huisartsraadplegingen boven een bepaalde epidemische drempel ligt (bijvoorbeeld 128 raadplegingen per 100.000 inwoners gedurende ten minste 2 opeenvolgende weken). Het Europees centrum voor ziektepreventie en –bestrijding (ECDC) berekent elk jaar de epidemische drempel voor elk land op grond van de cijfers van de laatste vijf jaar.
- én als minstens 20% van de luchtwegstalen van deze patiënten positief testen op het influenzavirus.
Deze winter zullen we, omdat we klinisch de symptomen van griep en COVID-19 niet van elkaar kunnen onderscheiden, deze criteria niet zomaar kunnen gebruiken en zullen we ons enkel kunnen baseren op het aantal positieve labotesten en de positiviteitsgraad van de labotesten op luchtwegstalen van patiënten met griepachtige klachten om de griepepidemie aan te kondigen.
Tot nu toe heeft Sciensano nauwelijks positieve labotesten voor griep gezien in België. Sinds oktober 2020 heeft het netwerk van peillaboratoria maar 14 positieve testen gezien, terwijl dat er in voorgaande jaren duizenden waren. Ook de andere peilnetwerken (woonzorgcentra, ziekenhuisopnames) rapporteerden nog geen positief staal voor het griepvirus. Er is op dit moment dus nog zeker geen sprake van een griepepidemie.
Geen griep in het land door coronamaatregelen?
Het lage aantal griepinfecties is hoogstwaarschijnlijk deels een gevolg van de geldende preventie- en hygiëne maatregelen tegen COVID-19: we wassen vaker onze handen, houden afstand en dragen een mondmasker. Maatregelen die niet enkel helpen om de overdracht van COVID-19 in te perken, maar ook de griep. Bovendien werden deze herfst meer mensen gevaccineerd tegen griep dan gewoonlijk.
De voorlopige afwezigheid van een seizoensgriepepidemie is niet enkel te zien in België, maar ook in Europa en de rest van de wereld.
Ook het aantal labotesten voor andere luchtweginfecties (RSV, adenovirus, para-influenzavirus en M. pneumonia) die eveneens gemonitord worden door de peillaboratoria, bleef deze winter tot nu toe veel lager dan gewoonlijk.
Hoog aantal huisartsconsultaties door COVID-19
Het tot nu toe abnormaal hoog aantal huisartsconsultaties voor griepklachten in de afgelopen zomer en herfst kan op dit moment niet verklaard worden door het griepvirus, maar wel door de COVID-19-epidemie. Al sinds eind augustus is de positiviteitsgraad voor SARS-CoV-2 vrijwel elke week hoger dan 20%. De piek van de COVID-19 epidemie eind oktober viel ook samen met een piek van huisartsconsultaties voor griepachtige klachten en met een stijging van de positiviteitsgraad voor SARS-CoV-2 tot 80% onder deze patiënten.
Meer info?
Lees meer over Sciensano en het monitoren van griepactiviteit op onze website.