In het kader van het project RABYD-VAX*, gefinancierd door het programma Horizon 2020 van de Europese Unie, werken het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV), de KUL en twee onderzoekscentra in het buitenland, APHA in het Verenigd Koninkrijk en BPRC in Nederland, samen om een nieuwe type vaccin tegen rabiës en gele koorts te ontwikkelen. Na afloop van het project (2017-2020) verwachten we dat het nieuwe vaccin op de mens zal kunnen uitgetest worden.
Aanzienlijke voordelen
Het nieuwe vaccin tegen rabiës en gele koorts biedt aanzienlijke voordelen die het zullen vergemakkelijken om preventieve vaccinatiecampagnes uit te voeren in gebieden waar beide ziekten nog vaak woeden. Dit type vaccin kan immers in één keer worden toegediend, mogelijk zelfs zonder naalden, wat een groot voordeel is om het te kunnen insluiten in routine vaccinatiecampagnes bij kinderen. Bovendien kan het gemakkelijk massaal en goedkoop worden geproduceerd. Het vaccin kan ook getransporteerd en bewaard worden bij kamertemperatuur waardoor er, in tegenstelling tot de meeste andere vaccins, geen koeling meer nodig is.
Spitstechnologie
Het experimentele vaccin werd bedacht door onderzoekers van de KUL en is gebaseerd op een technologie die erin bestaat om het gen dat voor het oppervlakteproteïne van het rabiësvirus codeert, in te bouwen in het genetische materiaal van een verzwakt gele koorts virus. Het DNA van dit gerecombineerde virus zit vervat in een extreem stabiel plasmide. Een plasmide is een circulaire DNA-streng, die kan opgenomen worden door een gastheercel en vervolgens zijn genen tot expressie kan laten komen. Zodra het plasmide geïnjecteerd is, komt het gerecombineerde vaccinvirus tot leven en kan het een krachtige immuunrespons opwekken. De virale genen in deze plasmiden kunnen bovendien vrij eenvoudig gewisseld worden, wat toelaat om het vaccin aan te passen zodat het bescherming kan biedt tegen andere virussen, zoals het Japanse encefalitisvirus of het zikavirus.
Maximale veiligheid
Het nieuwe experimentele vaccin is erg veilig omdat de genetische code van het virus aanwezig in het vaccin goed kan gecontroleerd en gestabiliseerd worden. Het nieuw samengestelde vaccin zal dus niet onderhevig zijn aan mutaties of variaties die zich wel kunnen voordoen bij de traditionele kweek van vaccinvirussen op cellen of eieren. In het kader van het project RABYD-VAX zal het WIV het nieuwe experimentele vaccin uittesten in verschillende infectiemodellen. De immunologen van het instituut zullen de immuunrespons van het organisme na inoculatie van het vaccin bovendien tot in de puntjes analyseren.
Rabiës en gele koorts in het kort
Volgens ramingen veroorzaakt rabiës wereldwijd 59.000 sterfgevallen per jaar. De slachtoffers zijn hoofdzakelijk mensen in landelijke gebieden in Afrika en Azië, veelal kinderen. Rekening houdend met de hoge kostprijs van het klassieke rabiësvaccin, de nood om 3 injecties toe te dienen, en de noodzaak om het gekoeld te transporteren en te bewaren, is preventieve vaccinatie voor het overgrote deel van de bevolking niet mogelijk. Gele koorts veroorzaakt op zijn beurt 30.000 sterfgevallen per jaar. Hoewel er een vaccin tegen de ziekte bestaat, is het productieproces ervan 80 jaar oud en is de grootschalige productie ervan geen sinecure. Dit leidt tot acute tekorten aan gele koorts vaccin, zoals recent nog het geval was tijdens de epidemie van gele koorts in Angola en de Democratische Republiek Congo. Sinds december 2016 is er een uitbraak van gele koorts in Brazilië.
Bijkomende informatie over het project : www.rabyd-vax.eu
* Het project RABYD-VAX wordt door het onderzoeks- en innovatieprogramma ‘Horizon 2020’ van de Europese Unie gefinancierd (Grant Agreement no 733176)