In het kort
Gechloreerde paraffines (CP’s) worden meestal gebruikt in afdichtingsmiddelen, lijmen, rubber, verf en textiel. Door hun grote productievolume en wijdverspreide toepassing zijn CP’s onvermijdelijk overal aanwezig en vormen zij een potentiële bron van verontreiniging in levensmiddelen. Het is dan ook de vraag hoeveel CP’s er in levensmiddelen aanwezig zijn en in welke mate de Belgische bevolking via hun voeding wordt blootgesteld aan deze chemische stoffen.
Projectbeschrijving
Gechloreerde paraffines (CP’s), ook bekend als polychloor-n-alkanen, gedefinieerd door een identieke CxH(2x+2−y)Cly-formule, zijn een complex mengsel van duizenden isomeren. Zij kunnen naargelang hun koolstofketenlengte worden onderverdeeld in korte- (SCCP’s, C10-C13), middellange- (MCCP’s, C14-C17), en langeketen-CP’s (LCCP’s, C17). Van alle CP-groepen hebben SCCP’s het hoogste toxische potentieel.
Aanwezigheid van CP’s in levensmiddelen
Om de aanwezigheid van CP’s in op de Belgische markt gekochte levensmiddelen en de daaruit vooruitvloeiende blootstelling van de Belgische bevolking via de voeding te evalueren, is er een nieuwe analysemethode voor de identificatie en kwantificering van CP’s ontwikkeld en gevalideerd. Vervolgens werden met deze methode 211 voedselmonsters geanalyseerd.
De voedselmonsters werden geselecteerd op basis van de volgende criteria:
- bijdrage aan blootstelling,
- risicokans op basis van literatuuronderzoek,
- variabiliteit in voedselgroepen,
- en verwachte risicoverschillen in verband met de oorsprong van het levensmiddel.
In de 211 Belgische voedingsmonsters werden de hoogste concentraties voor zowel SCCP’s als MCCP’s waargenomen in levensmiddelen in de categorieën „dierlijke en plantaardige vetten en oliën” en „suiker en zoetwaren”. De significante correlaties tussen het vetgehalte in de voedselmonsters en de CP-gehalten wijzen op de rol van vetten bij de accumulatie van CP’s in vette voeding. Daarnaast dragen de industriële verwerking, de voedselverpakking en de omgevingsomstandigheden waarschijnlijk bij tot het totale CP-gehalte in levensmiddelen. De aanwezigheid van LCCP’s werd onderzocht in een selectie van 20 monsters. Ze werden gedetecteerd in 35% van deze subset van monsters.
Verontreiniging via materialen die met levensmiddelen in contact komen
Om de extra blootstelling aan SCCP’s en MCCP’s door materialen die met levensmiddelen in contact komen (FCM’s) te bepalen, werden migratie-experimenten uitgevoerd op staafmixers en huishoudelijke ovens volgens de EURL-richtsnoeren voor keukengerei. De resultaten geven aan dat staafmixers nog eens 11% bijdragen aan de blootstelling aan SCCP’s en MCCP’s.
Blootstelling
Op basis van de gegevens over de aanwezigheid van CP’s in levensmiddelen op de Belgische markt werd de blootstelling aan MCCP’s hoger ingeschat dan die aan SCCP’s. Kinderen waren de meest blootgestelde bevolkingsgroep. Granen en graanproducten droegen het meest bij aan de blootstelling. Op basis van de huidige toxicologische gegevens zijn deze blootstellingsniveaus niet zorgwekkend voor de volksgezondheid. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de blootstelling van zuigelingen niet is onderzocht.
Projectonderzoekers van Sciensano
Partners
