In het kort
Het gebruik van een voedseladditief en de consumptie ervan, is sterk gereguleerd. Een voedingsproduct kan echter meer dan 1 voedseladditief bevatten. Dit doet de vraag rijzen naar het risico van deze gecombineerde voedseladditieven. Daarom wordt een nieuwe database van voedseladditieven samengesteld voor voedingsmiddelen op de Belgische markt. Zo kunnen we de blootstelling van verschillende consumentengroepen aan voedseladditieven beoordelen en conclusies trekken over de risico’s ervan.
Projectbeschrijving
Medeblootstelling aan voedseladditieven
Om de consumptie van voedseladditieven (FA’s) en de risico’s daarvan beter te kunnen monitoren, worden met deze studie de volgende doelstellingen nagestreefd:
- het voorkomen en medevoorkomen van de meest gebruikte voedseladditieven in de verschillende categorieën van levensmiddelen op de Belgische markt onderzoeken
- de blootstelling aan deze additieven beoordelen
- conclusies trekken over de risico’s.
Risicobeoordeling
Eerst maken we een database op basis van de informatie op het etiket. Aan de hand daarvan kunnen we vaststellen hoe vaak voedseladditieven op de Belgische markt voorkomen en gelijktijdig voorkomen.
Daarna zullen we de risico’s identificeren op basis van:
- de toxicologische effecten en onzuiverheden/contaminanten
- de gecombineerde beoordelingsgroepen voor de meest frequente voedseladditieven die in België worden gebruikt
In dit verband kan een schatting worden gemaakt van de afzonderlijke en gecombineerde blootstelling van verschillende consumentengroepen aan de geselecteerde voedseladditieven.
De voedselveiligheid verbeteren
Het succes van het project vergroot op lange termijn de capaciteit van de Belgische voedselveiligheidsautoriteiten om het EU-systeem volledig te implementeren en zo bij te dragen tot de duurzaamheid ervan. Dit sluit rechtstreeks aan bij de aanbevelingen die de Europese Rekenkamer in haar jongste verslag van 2019 heeft gedaan.
Resultaten
Het project betrof de levensmiddelen die in 2020 in België beschikbaar waren en die 80% van het marktaandeel vertegenwoordigden. Er werd een dataset verkregen met de naam, het merk, de winkel en de ingrediëntenlijst van de producten. Een intern ontwikkelde strategie identificeerde frequenties en het gelijktijdig voorkomen van 337 voedseladditieven (FA’s) in de dataset. De belangrijkste resultaten zijn:
- 240 FA’s werden ten minste 1 keer gebruikt
- in de ingrediëntenlijst van hetzelfde product werden maximaal 24 verschillende FA’s vermeld
Vervolgens is het gelijktijdig voorkomen voor alle FA’s geëvalueerd, wat het gecombineerde gebruik voor 235 FA’s belicht.
Er werd een evaluatie uitgevoerd van de gerapporteerde bijwerkingen van de meest voorkomende groepen FA/FA’s op de Belgische markt (n=51), en er werden 10 FA’s met nadelige effecten geïdentificeerd. Vervolgens werd een analytische methoden ontwikkeld om sorbaten, benzoaten en citraten te analyseren met ionchromatografie in combinatie met geleidbaarheidsdetectie. De methode werd gevalideerd en toegepast voor de analyse van meer dan 130 dranken.
Om de trends in het gebruik van voedseladditieven te evalueren, werden de resultaten van een marktstudie vergeleken met de beschikbare gegevens van de afgelopen vijf jaar, waaruit een algemene daling van het gebruik van de meest gebruikte FA’s in de afgelopen vijf jaar naar voren is gekomen. Daarnaast werden sommige FA’s vervangen door „schone” alternatieven, zoals de vervanging van synthetische kleurstoffen voor het kleuren van levensmiddelen. Andere interessante bevindingen zijn de verandering van bewaarmiddelen naar antioxidanten en het gebruik van combinaties van zoetstoffen.
Bij de beoordeling van de inname bracht een eerste screening van de blootstelling aan het licht dat de geschatte blootstelling aan voedseladditieven tussen de verschillende FA’s op de Belgische markt sterk uiteenloopt (3-4 grootteordes). De grootste inname van levensmiddelenadditieven wordt geschat voor de E407-groep en de E472e-groep door peuters. Hoewel deze additieven niet het meest worden gebruikt, zijn ze wel aanwezig in de meest geconsumeerde levensmiddelen.
Met een zelf ontwikkelde screeningsmethode werd de blootstelling aan onzuiverheden in voedseladditieven geschat. Uit de resultaten bleken belangrijke potentiële bijdragen aan de blootstelling van Pb, As, Hg en Cd door:
- verwerkte groenten en fruit
- fijne bakkerswaren
- gearomatiseerde dranken
- brood en broodjes
- fijne bakkerswaren
- verwerkt voedsel
- en bepaalde vleesproducten.
