In het kort
De sterfte is een belangrijke indicator voor de surveillance van de COVID-19 epidemie, omdat ze de gezondheidsautoriteiten en het grote publiek informeert over het verloop en de ernst van de COVID-19 epidemie in België. De standaardregistratieprocedure van de specifieke doodsoorzaken via overlijdensakten is in België echter meestal een proces dat 2 tot 3 jaar in beslag neemt. Daarom werd een ad-hocsurveillance van COVID-19 sterfgevallen opgezet om op deze noodsituatie voor de volksgezondheid te reageren.
Projectbeschrijving
De epidemiologische surveillance van COVID-19 sterfte werd in maart 2020 bij het begin van de epidemie opgestart om realtimegegevens over COVID-19-sterfte te verkrijgen, en de ernst van het SARS-CoV-2-virus te monitoren. Zoals wordt aangegeven in figuur 1, combineerde de surveillance informatie over COVID-19 gerelateerde sterfgevallen uit drie plaatsen van overlijden (in ziekenhuizen, in instellingen voor langdurige zorg en in de gemeenschap), waarbij gebruik wordt gemaakt van de ziekenhuissurveillance (surge capacity survey), de woonzorgcentra surveillance, en meldingen van sterfgevallen aan gewestelijke instanties voor gezondheidsautoriteiten. De gegevensstroom verliep via negen verschillende kanalen, afhankelijk van de aard van de plaats van overlijden en het grondgebied waar het overlijden zich heeft voorgedaan.
Sciensano verzamelde, controleerde, valideerde en consolideerde deze gegevens op nationaal niveau en zorgde voor de analyse en publicatie van de COVID-19 gerelateerde sterftecijfers.
Sciensano stelde de informatie over de epidemiologische evolutie van de COVID-19 epidemie in België ter beschikking voor de gezondheidsautoriteiten, wetenschappers en het grote publiek. Beleidsmakers gebruikten het om passende steunmaatregelen te nemen. De resultaten van de mortaliteits- en andere surveillances maakten ook (inter)nationale vergelijkende analyses mogelijk in samenwerking met andere onderzoekers.
Figuur 1: Gegevensstroom van de epidemiologische surveillance van COVID-19-sterfte vanaf 1 maart 2023. (Overzicht van de gegevenstroom tot 28 februari 2023: klik hier.)
AViQ: Agence pour une Vie de qualité; AZG: Agentschap Zorg en Gezondheid; BRU: Brussels Hoofdstedelijk Gewest; COCOM: Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad; COVID-19: coronavirusziekte; FOD Volksgezondheid: Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu; VLA: Vlaanderen; DG: Duitstalige gemeenschap; WZC: Woonzorgcentra; WAL: Wallonië.
De gele lijn stelt de uitwisselingen voor tussen COCOM en de verzorgingstehuizen met het oog op de kwaliteit van de gegevens, voordat de gegevens naar Sciensano worden verzonden.
- Tools: De gebruikte gegevensplatformen waren voor elk grondgebied verschillend.
- Belnet FileSender: nationaal platform voor beveiligde gegevensoverdracht);
- e-loket: specifieke online tool voor het AZG;
- LimeSurvey;
- Website Matra: specifieke online tool van Sciensano;
- Plasma: specifieke online tool voor AViQ.
Resultaten
- Epidemiologische cijfers over de COVID-19 epidemie in België
- COVID-19 Dashboard
- Dagelijkse en wekelijkse epidemiologische rapporten (beschikbaar in het Nederlands en het Frans)
- Diepgaande rapporten over de COVID-19-mortaliteit
- Renard F. et al. (2021). Establishing an ad hoc COVID-19 mortality surveillance during the first epidemic wave in Belgium, 1 March to 21 June 2020. Eurosurveillance 26 (48)
- Rapport over de COVID-19 mortaliteitssurveillance tijdens de eerste en de tweede golf van de COVID-19 epidemie in België
- Rapport over de oversterfte tijdens de eerste en de tweede golf van de COVID-19-epidemie in België
- Bustos Sierra N., Bossuyt N., Braeye T. et al. (2020). All-cause mortality supports the COVID-19 mortality in Belgium and comparison with major fatal events of the last century. Arch Public Health 78, 117.
- Rapport over de COVID-19 mortaliteitssurveillance van golf 1 to gold 7 van de COVID-19 epidemie in België
- Andere nuttige links
Projectonderzoekers van Sciensano
Diensten die aan dit project werken
Partners




