Ebolavirusziekte (vroeger bekend als Ebola hemorragische koorts) is een ernstige en vaak dodelijke ziekte (fatale afloop in 50% van de gevallen). Het virus behoort tot de Filoviridae-familie, die 3 genera omvat (Cuevavirus, Marburgvirus en Ebolavirus). Er zijn vijf stammen van het Ebolavirus bekend: de Zaïre-, Bundibugyo-, Soedan-, Reston- en Taï Foreststam. De eerste 3 zijn in verband gebracht met grote uitbraken in Afrika. Een zesde stam, Bombali, werd in 2018 geïdentificeerd bij een vleermuis in Sierra Leone, maar de mate waarin deze stam mensen ziek maakt (pathogeniteit) is nog onbekend.

De naam van het virus komt van de Ebolarivier in de Democratische Republiek Congo (DRC). Daar, in Yambuku (DRC), stelden wetenschappers in 1976 voor het eerst een uitbraak van de ziekte vast, gelijktijdig met een uitbraak in Nzara, Zuid-Soedan.

Mensen kunnen besmet raken door contact met besmette dieren, door contact met lichaamsvloeistoffen van besmette personen (bv. urine, speeksel, zweet, uitwerpselen, braaksel, moedermelk, vruchtwater en sperma), of via besmette oppervlakken en apparatuur (kleding, beddengoed, naalden, enz.). De hoeveelheid virus in het lichaam (virale belasting) blijft hoog na het overlijden.

De incubatietijd varieert van 2 tot 21 dagen. Iemand kan ebola pas op andere mensen overdragen nadat hij of zij klinische symptomen van de ziekte heeft ontwikkeld.

De eerste symptomen zijn plotse koorts en vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn en oogontsteking (conjunctivitis). Dit wordt gevolgd door braken, diarree, ​huiduitslag, keelpijn, buik- en borstpijn, symptomen van nier- en leverfalen en, in sommige gevallen, inwendige en uitwendige bloedingen.

Ebolavirusziekte valt op basis van de symptomen moeilijk te onderscheiden van andere infectieziekten zoals malaria, tyfus en meningitis. Een ebolavirusinfectie kan worden vermoed op basis van de presentatie van de patiënt en een recent verblijf in een gebied waar infecties voorkomen. Laboratoriumtests kunnen de diagnose definitief bevestigen.

Er bestaat geen medicijn tegen een ebolavirusinfectie. De behandeling is er enkel op gericht om de patiënt te ondersteunen bij het terugvechten tegen de infectie. Vroegtijdig starten met rehydratie en symptomatische behandeling verbetert de overlevingskansen.

Er bestaat wel een vaccin dat beschermt tegen de ebolavirusziekte. Dat is vanaf 2019 gebruikt tijdens ebola-uitbraken in Guinee en de Democratische Republiek Congo. Andere vaccins worden preventief gebruikt om de verspreiding van de ziekte in te dammen, door de mensen te vaccineren die de grootste kans hebben om te worden besmet (ringvaccinatie).

Overlevenden van ebola hebben vaak last van medische en psychosociale problemen wat een uitgebreide ondersteuning vraagt. Ze hebben ook hulp nodig om het risico van voortdurende overdracht van het ebolavirus tot een minimum te beperken. Het ebolavirus kan immers overleven in bepaalde lichaamsvloeistoffen, waaronder sperma, zwangerschapsvloeistoffen en moedermelk. Een gericht programma om de nasleep van de ziekte aan te pakken is daarom noodzakelijk.

Omwille van de gevaren voor de volksgezondheid is ebola een verplicht aan de gezondheidsinspectie te melden infectieziekte.

Sinds 1976 zijn er verschillende ebola-uitbraken geweest, voornamelijk in Centraal-Afrika. De ebola-uitbraak van 2014-2016, die begon in Guinee en zich verspreidde naar Sierra Leone en Liberia, was de grootste met 28.616 besmettingen en 11.310 doden.

In België zijn tot nu toe geen gevallen van het ebolavirus bevestigd.