Maatregelen verwacht van de overheid

Last updated on 7-1-2025 by Laïla Boulbayem

Waarom bestuderen we de maatregelen die van de overheid worden verwacht?

  • Overheidsmaatregelen en gezondheidsbeleid kunnen individuen helpen om geïnformeerde beslissingen te nemen en gezondere keuzes te maken, en ervoor zorgen dat voedzaam, toegankelijk en betaalbaar voedsel voor iedereen beschikbaar is.
  • Het succes of mislukken van beleidsinterventies is vaak het resultaat van acties en reacties van vele stakeholders, waaronder de overheid, de burgermaatschappij, de industrie, de gezondheidssector en consumenten.
  • Het beter begrijpen van de algemene aanvaardbaarheid van verschillende beleidsmaatregelen op het gebied van volksgezondheid, en hoe deze evolueren, kan helpen bij het ontwikkelen van strategieën om de publieke bezorgdheid aan te pakken en de publieke steun voor deze beleidsmaatregelen op te bouwen.

Hoe doen we dat?

  • We vroegen volwassen deelnemers en ouders van kinderen tussen 3 en 9 jaar of ze het eens waren, neutraal stonden (weet niet), of het oneens waren met verschillende acties die ze verwachten van de overheden (Europees/federaal/regionaal/lokaal) om hen en hun gezin te ondersteunen om gezonde voedingsgewoonten aan te nemen.
  • De vragen richtten zich zowel op individueel gerichte acties (informatie, educatie) als meer ‘structurele’ interventies zoals belastingen en etikettering.

Belangrijkste resultaten

11 van de 12 beleidsmaatregelen worden gesteund door de meerderheid van de Belgische bevolking.
Onderwijs op school over gezonde voeding kreeg de meeste steun van de bevolking.
Het belasten van ongezonde voedingsproducten kreeg de minste steun in vergelijking met andere beleidsmaatregelen.
Het subsidiëren van fruit en groenten wordt sterk ondersteund door ouders van kinderen tussen 3 en 9 jaar oud en personen met lage en middelhoge opleidingsniveaus.

Maatregelen verwacht van de overheid

Verdeling van meningen over maatregelen verwacht van de overheid in de volwassen bevolking van 18 jaar en ouder, België, 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • 11 van de 12 beleidsmaatregelen worden gesteund door meer dan 64% van de Belgische bevolking.
  • Beleidsmaatregelen met de hoogste ondersteuning zijn:
    • kinderen op scholen onderwijzen over gezonde eetgewoonten (93%);
    • het subsidiëren van fruit en groenten (85%);
    • voedingsbedrijven aanmoedigen om de voedingswaarde van hun verpakte producten te verbeteren (85%).
  • Andere acties in scholen en overheidsinstellingen ontvangen veel steun: 81% vindt dat de overheid gezonde schoolmaaltijden moet voorzien en 81% vindt dat de overheid de verkoop van suikerhoudende dranken op scholen en in andere openbare gebouwen en instellingen moet beperken.
  • Belastingen heffen zijn de enige beleidsmaatregel die geen steun van de meerderheid krijgt: 49% is voorstander van een belasting op ongezonde voeding, terwijl 37% tegen, en 14% neutraal is.
  • Handhaving/beperkingen met betrekking tot voedseletikettering en gezondheidsclaims krijgen steun van bijna 65% van de Belgische bevolking (etikettering van fastfood, verbod op claims op ongezonde producten, verplichte Nutri-Score).

Percentage van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder die acties van de overheid ondersteunt, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
  • Tien van de 12 beleidsmaatregelen worden door een meerderheid van de Belgische bevolking gesteund, ongeacht het opleidingsniveau.
  • Het percentage personen dat verwacht dat de overheid beleidsmaatregelen ondersteunt die gezonde gewoonten bevorderen — zoals het verstrekken van informatie en het onderwijzen over gezond eten, het beperken van de verkoop van suikerhoudende dranken, het verbieden van marketing van ongezonde voeding aan kinderen en claims over ongezonde producten, het aanmoedigen van het herformuleren van voedingsmiddelen, en het invoeren van de Nutri-Score — neemt toe naarmate het opleidingsniveau stijgt.
  • In vergelijking met de groepen met een laag en middelhoog opleidingsniveau kreeg het belasten van ongezonde voedingsmiddelen meer steun van hoogopgeleide personen.
  • Een aanzienlijk deel, 89% van de Belgische bevolking uit huishoudens met een laag opleidingsniveau, ondersteunt een beleid dat fruit en groenten goedkoper zou maken.

Percentage van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder die acties van de overheid ondersteunt, volgens leeftijd, België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • De vragen over voedingsbeleid voor kinderen van 3 tot 9 jaar weerspiegelen de antwoorden van hun ouders of verzorgers.
  • Het lesgeven op school over gezonde voeding kreeg de meeste steun, met minstens 90% steun in alle groepen.
  • Ouders van kinderen van 3 tot 9 jaar, volwassenen van middelbare leeftijd (40-64 jaar) en ouderen (65+ jaar) hebben hoge verwachtingen van beleidsmaatregelen die de gezonde eetgewoonten van kinderen kunnen beïnvloeden. Deze omvatten: het onderwijzen over gezonde voeding, voorzien van gezonde schoolmaaltijden, beperking van de verkoop van suikerhoudende dranken op scholen en in openbare ruimtes, en verbod op marketing van ongezonde voedingsmiddelen gericht op kinderen.
  • Het verlagen van de kosten van gezonde voeding door het subsidiëren van fruit en groenten wordt sterk ondersteund door alle groepen, en vooral door ouders van kinderen van 3 tot 9 jaar oud (90%).
  • Beleidsmaatregelen met betrekking tot de voedingsindustrie zoals het herformuleren van voedingsmiddelen, voedseletikettering en gezondheidsclaims op ongezonde voeding en dranken worden ondersteund door de meerderheid van de personen in elke groep.
  • Het belasten van ongezonde voedingsmiddelen kreeg relatief minder steun dan de andere beleidsmaatregelen. Desalniettemin wordt belasting heffen op ongezonde voeding ondersteund door de meerderheid van de ouderen (56%) en ouders van kinderen van 3 tot 9 jaar oud (53%).

Percentage van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder die acties van de overheid ondersteunt, volgens geslacht, België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • Elf van de 12 beleidsmaatregelen kregen meer dan 62% steun van zowel mannen als vrouwen.Van alle beleidsmaatregelen kreeg het onderwijzen over gezonde voeding op scholen de meeste steun, namelijk door 92% van de mannen en 94% van de vrouwen.
  • Belastingen heffen op ongezonde voedingsmiddelen wordt slechts gesteund door 49% van zowel mannen als vrouwen in de Belgische bevolking.
  • Vrouwen zijn meer geneigd om de beleidsmaatregelen te ondersteunen dan mannen.

Percentage van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder die acties van de overheid ondersteunt, volgens regio, België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • Beleidsmaatregelen die onderwijzen over gezond voeding (93%), het voorzien van gezonde schoolmaaltijden (81%) en de verkoop van suikerhoudende dranken beperken (81%) worden sterk ondersteund door de Belgische bevolking. Over de regio’s heen zijn er meer personen in Brussel dan in Vlaanderen en Wallonië die deze beleidsmaatregelen steunen.
  • Het informeren over de voordelen van gezonde voeding via campagnes, voedingsaanbevelingen of andere hulpmiddelen wordt ondersteund door 64% van de bevolking. Over de regio’s heen kreeg dit beleid respectievelijk de meeste en minste steun in Vlaanderen (72%) en Wallonië (49%). 

Percentage van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder die acties van de overheid ondersteunt, volgens regio (Vlaanderen en Wallonië), België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • Deze vragen werden niet gesteld aan deelnemers uit Brussel.
  • Beleidsmaatregelen die fruit en groenten subsidiëren en het herformuleren van voedingsmiddelen aanmoedigen, worden ondersteund door 85% van de Belgische bevolking. Deze beleidsmaatregelen worden ook goed ondersteund in Vlaanderen en Wallonië, maar met een relatief hoger aantal voorstanders in Vlaanderen dan in Wallonië.
  • Beleidsmaatregelen die de voedingsindustrie betreffen, zoals het verbod op marketing van ongezonde voedingsmiddelen gericht op kinderen, verplichte herformulering van voedingsmiddelen, verplichte etikettering van fastfood, verbod op het gebruik van voedings- en/of gezondheidsclaims op ongezonde voedingsmiddelen en verplichte Nutri-Score etikettering, worden ook sterk ondersteund door 64% van de bevolking. Voor de meeste van deze beleidsmaatregelen is de steun in Wallonië hoger dan in Vlaanderen.
  • Belastingen heffen op ongezonde voedingsmiddelen wordt slechts ondersteund door 49% van de Belgische bevolking. In vergelijking met Vlaanderen (51%) is het percentage personen in Wallonië (46%) dat deze belasting steunt lager.

Percentage van de Belgische bevolking van 18 tot 64 jaar die acties van de overheid ondersteunt, volgens jaar, België: 2022-2023

  • Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
  • De bevolking werd beperkt tot personen van 18 tot 64 jaar oud om beide jaren vergelijkbaar te maken.
  • Alleen variabelen die in de bevraging van 2014-2015 en 2022-2023 vergelijkbaar zijn, worden in deze grafiek weergegeven. Er is een beperkte vergelijkbaarheid tussen deze variabelen omdat de vragen in de twee enquêtes anders geformuleerd zijn.
    • In 2014-2015: ‘Heeft de overheid volgens u een rol te spelen in onderstaande situaties?’
    • In 2022-2023: ‘Welke acties verwacht u van overheden (Europees/nationaal/regionaal/lokaal) om u en uw gezin te ondersteunen om gezonde voedingsgewoonten aan te nemen?’
  • Zowel in 2014-2015 als in 2022-2023 geloofde ongeveer 94% dat de overheid een rol zou moeten spelen in het onderwijzen van kinderen over gezonde voeding op scholen.
  • Er is een toename in het ondersteunen van beleidsmaatregelen die fruit en groenten zouden subsidiëren en de voedingsindustrie zouden aanmoedigen om de voedingswaarde van bewerkte voedingsmiddelen te verbeteren.
  • Hoewel de ondersteuning van overheidsacties met betrekking tot het informeren over gezond voeding (via campagnes, voedingsaanbevelingen of andere hulpmiddelen zoals apps) en het opleggen van het herformuleren van voedingsmiddelen hoog blijft, is er een afname in het percentage personen dat het eens is met deze beleidsmaatregelen.

Gelieve naar deze pagina te verwijzen als: Sciensano: Determinanten van voedingskeuze: Maatregelen verwacht van de overheid, Voedselconsumptiepeiling 2022-2023, Juni 2024, Brussel, België, https://www.sciensano.be/nl/resultaten-van-de-nationale-voedselconsumptiepeiling-2022-2023/determinanten-van-voedingskeuze/maatregelen-verwacht-van-de-overheid

QR code

QR code for this page URL