Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) werkte samen met een team van onderzoekers uit Rijsel (Inserm, Université de Lille, Institut Pasteur de Lille, CNRS) om een nieuw prototype van een geneesmiddel op punt te stellen. Het kreeg de naam SMARt-420 en maakt het mogelijk om de resistentie tegen ethionamide uit te schakelen. Ethionamide is een antibioticum dat wordt gebruikt om tuberculose te behandelen. De studie van het team werd op 17 maart 2017 in het tijdschrift Science gepubliceerd en biedt nieuwe mogelijkheden in de strijd tegen antibioticaresistentie.
Tuberculose bestrijden en antibioticaresistentie tegengaan
Zoals tal van tuberculosemiddelen, is ethionamide als dusdanig niet actief. Het moet vanuit de bacterie worden geactiveerd om ze te kunnen doden. Resistentie tegen ethionamide doet zich voor wanneer genetische mutaties dit mechanisme, de bioactivering, aantasten. Deze studie heeft aangetoond dat de combinatie van SMARt-420 met ethionamide ertoe kan leiden dat een tuberculosebacil die resistent is geworden tegen het antibioticum opnieuw volstrekt gevoelig wordt via stimulatie van een nieuwe activeringsweg.
Erkende expertise van het WIV
In het kader van deze studie heeft het WIV in vitro en in vivo laboratoriumtests van de efficiëntie van SMARt-420 op de tuberculosebacil (Mycobacterium tuberculosis) verricht. «Tijdens de tests is de combinatie van SMARt-420 met ethionamide efficiënt gebleken voor de behandeling van muizen besmet met tuberculosebacillen die ongevoelig waren geworden voor het antibioticum», zegt Vanessa Mathys, verantwoordelijke van het referentiecentrum voor Mycobacterium spp. op het WIV. «De studie opent nieuwe en veelbelovende perspectieven in de strijd tegen antibioticaresistentie.»
Antibioticaresistentie, een wereldwijde uitdaging voor de gezondheid
Tuberculose is een bacteriële ziekte die wordt veroorzaakt door Mycobacterium tuberculosis. De ziekte wordt overgedragen via de lucht en treft hoofdzakelijk de longen. De behandeling van tuberculose vereist een combinatie van meerdere antibiotica over een periode van 6 maanden. De voortdurende toename van het aantal antibioticaresistente stammen is echter verontrustend. Vijfhonderdduizend van de wereldwijd 10 miljoen nieuwe tuberculosegevallen werden in 2016 zijn multiresistent tegen antibiotica, en hebben bij nagenoeg de helft van deze patiënten tot de dood geleid.