Last updated on 5-12-2024 by Thérésa Lebacq
Waarom bestuderen we de sedentair gedrag bij adolescenten?
- Sedentair gedrag verwijst naar alle wakkere activiteiten die zittend of liggend worden uitgevoerd en gekenmerkt worden door een laag energieverbruik. Het kan in verschillende contexten voorkomen, zoals op school (bv. zitten in de klas), thuis (bv. een boek lezen, televisie kijken) of tijdens het vervoer (bv. in de auto zitten).
- Bij adolescenten wordt een hogere sedentair gedrag in verband gebracht met een verhoogde vetmassa, een slechtere cardiometabole gezondheid en fitheid, een kortere slaapduur en een lagere gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit.
- De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt aan dat kinderen en adolescenten tussen 5 en 17 jaar de sedentaire tijd moeten beperken, met name beeldschermtijd tijdens vrijetijdsactiviteiten.
Hoe doen we dat?
- Accelerometers werden gebruikt om de tijd die adolescenten besteden aan sedentaire activiteiten objectief te meten. Accelerometers bieden een nauwkeurige, betrouwbare en praktisch objectieve meting van sedentaire tijd. Ze meten versnellingen veroorzaakt door bewegingen en kunnen onderscheid maken tussen tijd besteed aan fysieke activiteiten en tijd besteed aan zittende of liggende activiteiten. Gegevens van accelerometers zijn nauwkeuriger dan gegevens van vragenlijsten, die vaak onderhevig zijn aan vertekening door herinneringen en sociale wenselijkheid.
- Adolescenten van 10 tot 17 jaar werd gevraagd een triaxiale accelerometer GT3X+ Actigraph® te dragen gedurende zeven opeenvolgende dagen, inclusief twee weekenddagen, tijdens de wakkere uren (behalve tijdens wateractiviteiten). De deelnemers registreerden daarnaast in een dagboek alle activiteiten die ze uitvoerden wanneer de accelerometer was uitgedaan (behalve slapen tijdens de nacht). Dit dagboek werd gebruikt om de gegevens van de accelerometers aan te vullen.
- De totale sedentair tijd werd berekend voor elke dag waarop de accelerometer werd gedragen. De gemiddelde dagelijkse sedentair tijd werd vervolgens berekend voor elk individu, afzonderlijk voor week- en weekenddagen.
Belangrijkste resultaten
Doordeweeks besteden adolescenten van 10 tot 17 jaar gemiddeld 7 uur en 55 minuten per dag aan sedentaire activiteiten.
Doordeweeks besteden adolescenten van 10 tot 17 jaar gemiddeld 7 uur en 55 minuten per dag aan sedentaire activiteiten.
In het algemeen daalde de dagelijkse sedentaire tijd op zowel weekdagen als in het weekend met ongeveer een uur bij adolescenten tussen 2014-2015 en 2022-2023.
Geslacht
Gemiddeld dagelijks sedentair gedrag bij adolescenten van 10 tot 17 jaar op week- en weekenddagen, volgens geslacht, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- In 2022-2023 besteedden adolescenten van 10 tot 17 jaar gemiddeld 475 minuten per dag (= 7 uur 55 minuten per dag) aan sedentaire activiteiten op weekdagen en 427 minuten per dag (= 7 uur 7 minuten per dag) op weekenddagen.
- Meisjes en jongens hebben een vergelijkbaar dagelijks sedentair gedrag op week- en weekenddagen.
Opleidingsniveau
Gemiddeld dagelijks sedentair gedrag bij adolescenten van 10 tot 17 jaar op week- en weekenddagen, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
- Op week- en weekenddagen is het gemiddelde sedentair gedrag bij adolescenten vergelijkbaar voor de verschillende opleidingsniveaus.
Regio en jaar
Gemiddeld dagelijks sedentair gedrag bij adolescenten van 10 tot 17 jaar op (A) week- en (B) weekenddagen, volgens regio en jaar, België: 2022-2023
A. Op weekdagen
B. Op weekenddagen
- Gecorrigeerd = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status, en gecorrigeerd volgens leeftijd en geslacht op basis van een lineair regressiemodel (met de Belgische bevolking van 2022-2023 als referentie).
- Op nationaal niveau besteedden adolescenten van 10 tot 17 jaar in 2022-2023 gemiddeld minder tijd per dag aan sedentaire activiteiten dan in 2014-2015. Deze daling wordt zowel tijdens de week als in het weekend vastgesteld.
- Vergelijkbare dalingen werden waargenomen in Vlaanderen en Wallonië tussen 2014-2015 en 2022-2023.
- In 2022-2023 hadden adolescenten die in Wallonië wonen een lagere hoeveelheid dagelijks sedentair gedrag in het weekend (408 minuten of 6 uur 48 minuten per dag) in vergelijking met adolescenten die in Vlaanderen wonen (434 minuten of 7 uur 14 minuten per dag).
Geslacht en jaar
Gemiddeld dagelijks sedentair gedrag bij adolescenten van 10 tot 17 jaar op (A) week- en (B) weekenddagen, volgens geslacht en jaar, België: 2022-2023
A. Op weekdagen
B. Op weekenddagen
- Gecorrigeerd = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status, en gecorrigeerd volgens leeftijd en geslacht op basis van een lineair regressiemodel (met de Belgische bevolking van 2022-2023 als referentie).
- Het gemiddelde dagelijkse sedentair gedrag daalde voor zowel meisjes als jongens tussen 2014-2015 en 2022-2023.
- De afname in sedentair gedrag op weekdagen is vergelijkbaar voor jongens en meisjes, terwijl in het weekend de afname meer uitgesproken is voor meisjes dan voor jongens.
Gelieve naar deze pagina te verwijzen als: Sciensano. Lichaamsbeweging en sedentair gedrag bij adolescenten: Sedentair gedrag, Voedselconsumptiepeiling 2022-2023, December 2024, Brussel, België, https://www.sciensano.be/nl/resultaten-van-de-nationale-voedselconsumptiepeiling-2022-2023/lichaamsbeweging-en-sedentair-gedrag-bij-adolescenten-van-10-tot-17-jaar/sedentair