Last updated on 13-1-2025 by Laïla Boulbayem
Waarom bestuderen we sedentair gedrag op het werk bij volwassenen?
- Langdurig zitten op het werk is ongezond omdat het de algehele lichaamsbeweging vermindert, de stofwisseling vertraagt en kan leiden tot een slechte bloedsomloop. Deze inactiviteit verhoogt het risico op de ontwikkeling van ernstige gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes type 2 en spier- en skeletproblemen zoals rug- en nekpijn.
- Overmatig zitten op het werk kan leiden tot vermoeidheid, een slechte lichaamshouding en verminderd fysiek welzijn, wat na verloop van tijd een negatieve invloed kan hebben op de werkprestaties en de productiviteit.
- Regelmatig het zitgedrag onderbreken, zoals elke 30 minuten rechtstaan of wandelen, kan deze negatieve effecten tegengaan, de bloedsomloop verbeteren en de productiviteit verhogen.
- Sedentair gedrag bestuderen, inclusief de impact van de zittijd en de voordelen van het onderbreken ervan, is cruciaal voor het creëren van een effectief gezondheidsbeleid op de werkplek.
Hoe doen we het?
- Sedentair gedrag op het werk werd onderzocht met behulp van een zelfrapportagevragenlijst, die de volgende twee vragen bevatte:
1. Hoeveel tijd heeft u, gedurende de laatste 7 dagen, gemiddeld zittend doorgebracht op het werk?
- Respondenten werd gevraagd een van de volgende categorieën te kiezen: ‘Minder dan 2 uur per dag’, ‘2 tot 3 uur per dag’, ‘3 tot 4 uur per dag’, ‘4 tot 5 uur per dag’, ‘5 tot 6 uur per dag’, ‘6 tot 7 uur per dag’, ‘7 tot 8 uur per dag’, ‘Meer dan 8 uur’.
- Op basis hiervan werden nieuwe categorieën gemaakt: ‘Minder dan 2 uur per dag’, ‘Tussen 2 en 5 uur per dag’, ‘Tussen 5 en 7 uur per dag’, ‘Meer dan 7 uur per dag’.
- Om een hoge zittijd op het werk aan te duiden, de grens van 7 uur of meer per dag werd gebruikt. Respondenten die minder dan twee keer per uur hun zitgedrag onderbreken werden in het bijzonder geanalyseerd, omdat zij niet voldoen aan de aanbeveling om elke 30 minuten de zittijd te onderbreken.
2. Op een normale werkdag, hoe veel keer staat u per uur op terwijl u zittend werkt?
- Respondenten konden aangeven hoe vaak ze opstonden: ‘0’, ‘1’, ‘2’, ‘3’, ‘4’, ‘5’ of ‘6 of meer’ keer.
- Dit werd gecategoriseerd als ‘0 — 1 zitonderbrekingen/uur’, ‘2-4 zitonderbrekingen/uur’, ‘5 of meer zitonderbrekingen/uur’.
Belangrijkste resultaten
23% van de volwassen vrouwen en 26% van de volwassen mannen rapporteert zeven uur of meer per dag op het werk te zitten.
Een hoger percentage jongvolwassen mannen staat minder dan twee keer per uur op tijdens het werk in vergelijking met vrouwen van dezelfde leeftijdsgroep.
Een lager percentage mannen van middelbare leeftijd onderbreekt hun zittijd op het werk minder dan twee keer per uur in vergelijking met jongvolwassen mannen.
Het percentage volwassen dat zeven uur of meer per dag op het werk zit, is lager bij laagopgeleiden vergeleken met middel- en hoogopgeleiden.
In Vlaanderen is het percentage volwassenen dat zeven uur of meer zit op een werkdag hoger dan in Wallonië.
Leeftijd en geslacht
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat zeven uur of meer per dag zit op het werk, volgens geslacht en leeftijd, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- 23% van de volwassen vrouwen en 26% van de volwassen mannen rapporteert zeven uur of meer per dag te zitten op het werk.
- Er is geen verschil in het percentage volwassenen dat zeven uur of meer per dag zit op het werk tussen jongvolwassenen (18 tot 39 jaar oud) en volwassenen van middelbare leeftijd (40 tot 64 jaar oud), noch tussen mannen en vrouwen.
Verdeling van de zittijd op het werk in de werkende volwassen bevolking, volgens leeftijd en geslacht, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Van de jongvolwassen mannen (18 tot 39 jaar) geeft 31% aan minder dan 2 uur per dag te zitten op het werk, 18% geeft aan tussen de 2 en 5 uur per dag te zitten, 22% zit tussen de 5 en 7 uur per dag en 29% zit 7 uur of meer per dag. Ter vergelijking: jonge vrouwen rapporteren respectievelijk 34%, 16%, 27% en 23%.
- Van de volwassen mannen van middelbare leeftijd (40 tot 64 jaar) geeft 25% aan minder dan 2 uur per dag te zitten op het werk, 26% zit tussen de 2 en 5 uur per dag, 25% zit tussen de 5 en 7 uur per dag en 24% zit 7 uur of meer per dag. Voor vrouwen van middelbare leeftijd komt dit overeen met respectievelijk 32%, 21%, 24% en 23%.
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat minder dan twee zitonderbrekingen per uur neemt, volgens leeftijd en geslacht, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het percentage jongvolwassen mannen (18 tot 39 jaar oud) dat de zittijd op het werk minder dan twee keer per uur onderbreekt, is hoger (40%) dan bij jongvolwassen vrouwen (22%) en dan bij volwassen mannen van middelbare leeftijd (40 tot 64 jaar oud; 24%). Dit wijst erop dat jongvolwassen mannen minder geneigd zijn om op te staan of beweging in hun werkroutine op te nemen dan jongvolwassen vrouwen en volwassen mannen van middelbare leeftijd.
- Er is geen verschil in het onderbreken van de zittijd op het werk tussen vrouwen en mannen van middelbare leeftijd (40 tot 64 jaar oud).
Verdeling van het aantal zitonderbrekingen per uur in de werkende volwassen bevolking, volgens leeftijd en geslacht, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- 40% van de jongvolwassen mannen geeft aan 0 of 1 zitonderbreking per uur te nemen op het werk, wat een hoger percentage is in vergelijking met jongvolwassen vrouwen (22%) en mannen van middelbare leeftijd (23%).
- Daarnaast onderbreekt 33% van de jongvolwassen mannen hun zittijd 2 tot 4 keer per uur en 27% heeft 5 of meer zitonderbrekingen per uur. Voor mannen van middelbare leeftijd is dit respectievelijk 35% en 42%.
- Bij jongvolwassen vrouwen rapporteert 22% 0 tot 1 zitonderbreking per uur, 37% rapporteert 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur en 41% rapporteert 5 of meer zitonderbrekingen per uur. Bij vrouwen van middelbare leeftijd zijn de respectievelijke cijfers 28%, 27% en 45%.
Opleidingsniveau
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat zeven uur of meer per dag zit op het werk, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
- Het percentage volwassenen dat zeven uur of meer per dag op het werk zit, is lager bij volwassenen met een laag opleidingsniveau (17%) in vergelijking met personen met een middelhoog (26%) en hoog (35%) opleidingsniveau. Er is geen substantieel verschil in het percentage volwassenen dat meer dan zeven uur per dag zit met een middelhoog versus hoog opleidingsniveau.
Verdeling van de zittijd op het werk in de werkende volwassen bevolking, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
- Het percentage volwassenen met een laag opleidingsniveau dat minder dan twee uur per dag op het werk zit, is hoger (50%) in vergelijking met volwassenen met een middelhoog (20%) en hoog opleidingsniveau (14%).
- Omgekeerd is het percentage volwassenen met een laag opleidingsniveau dat zeven uur of meer per dag op het werk zit lager (14%) in vergelijking met volwassenen met een middelhoog (27%) en hoog opleidingsniveau (35%).
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat minder dan twee zitonderbrekingen per uur neemt, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
- Het percentage volwassenen met een laag opleidingsniveau dat minder dan twee zitonderbrekingen per uur neemt is lager (22%) in vergelijking met volwassenen met een hoog opleidingsniveau (33%). Er is geen substantieel verschil met volwassenen met een middelhoog opleidingsniveau (29%).
Verdeling van het aantal zitonderbrekingen per uur in de werkende volwassen bevolking, volgens opleidingsniveau, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- Het opleidingsniveau wordt berekend op het niveau van het huishouden door rekening te houden met het hoogst behaalde diploma door: (i) de respondenten of hun partner voor volwassenen (van 18 jaar en ouder), of (ii) de vader en moeder (of verzorger, indien van toepassing) voor kinderen en adolescenten (van 3 tot 17 jaar). Gemakshalve verwijzen we echter naar het opleidingsniveau van individuen in plaats van naar het opleidingsniveau van hun huishoudens.
- 22% van de volwassenen met een laag opleidingsniveau rapporteert 0 tot 1 zitonderbreking per uur op een werkdag. 30% rapporteert 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 48% rapporteert 5 of meer zitonderbrekingen per uur.
- Voor volwassenen met een middelhoog opleidingsniveau rapporteert 29% 0 tot 1 zitonderbreking per uur, 34% rapporteert 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 38% rapporteert 5 of meer zitonderbrekingen per uur.
- Een soortgelijke trend wordt waargenomen bij volwassenen met een hoog opleidingsniveau, waar 33% 0 tot 1 zitonderbreking per uur, 35% 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 32% 5 of meer zitonderbrekingen per uur rapporteert.
Regio
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat zeven uur of meer per dag zit op het werk, volgens regio, België: 2022-2023
- Gecorrigeerd = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status, en gecorrigeerd volgens leeftijd en geslacht op basis van een lineair regressiemodel (met de Belgische bevolking van 2022-2023 als referentie).
- Het percentage van de volwassenen dat zeven uur of meer per dag zit op een werkdag is hoger in Vlaanderen (27%) in vergelijking met Wallonië (20%).
Verdeling van de zittijd op het werk in de werkende volwassen bevolking, volgens regio, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- In Vlaanderen brengt 28% van de volwassenen op een werkdag minder dan 2 uur zittend door, 20% tussen 2 en 5 uur, 25% tussen 5 en 7 uur en 27% zit 7 uur of meer per dag.
- In Brussel worden vergelijkbare resultaten waargenomen: 23% van de volwassenen zit minder dan 2 uur op een werkdag, 22% zit tussen 2 en 5 uur, 27% zit tussen 5 en 7 uur en 28% zit 7 uur of meer per dag.
- In Wallonië brengt 36% van de volwassenen op een werkdag minder dan 2 uur zittend door, 24% tussen 2 en 5 uur, 22% tussen 5 en 7 uur en 18% zit 7 uur of meer per dag.
Percentage van de werkende volwassen bevolking dat minder dan twee zitonderbrekingen per uur neemt, volgens regio, België: 2022-2023
- Gecorrigeerd = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status, en gecorrigeerd volgens leeftijd en geslacht op basis van een lineair regressiemodel (met de Belgische bevolking van 2022-2023 als referentie).
- Er zijn geen betekenisvolle regionale verschillen in het percentage volwassenen dat hun zittijd minder dan twee keer per uur onderbreekt.
Verdeling van het aantal zitonderbrekingen per uur in de werkende volwassen bevolking, volgens regio, België: 2022-2023
- Ruw = resultaten gewogen voor seizoen, leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status.
- In Vlaanderen rapporteert 29% van de volwassenen 0 tot 1 zitonderbreking per uur op het werk, 32% rapporteert 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 39% rapporteert 5 of meer zitonderbrekingen per uur.
- In Brussel rapporteert 31% van de volwassenen 0 tot 1 zitonderbreking per uur op het werk, 41% rapporteert 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 28% rapporteert 5 of meer zitonderbrekingen per uur.
- In Wallonië rapporteert 26% van de volwassenen 0 tot 1 zitonderbreking per uur op het werk, 31% meldt 2 tot 4 zitonderbrekingen per uur, en 43% meldt 5 of meer zitonderbrekingen per uur.
Gelieve naar deze pagina te verwijzen als: Sciensano. Lichaamsbeweging en sedentair gedrag bij volwassenen: Sedentair gedrag op het werk, Voedselconsumptiepeiling 2022-2023, December 2024, Brussel, België, https://www.sciensano.be/nl/resultaten-van-de-nationale-voedselconsumptiepeiling-2022-2023/lichaamsbeweging-en-sedentair-gedrag-bij-volwassenen-van-18-tot-64-jaar/sedentair